Definitie: aandeel van de bevolking van 15 jaar en ouder dat aangeeft dagelijks te roken. De gegevens komen van de nationale gezondheidsenquêtes uitgevoerd door het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid/Sciensano die de resultaten ervan ter beschikking stelt, onder meer aan de Wereldgezondheidsorganisatie. Omdat de gegevens op een enquête gebaseerd zijn, moet er rekening gehouden worden met een onzekerheidsmarge. Die onzekerheidsmarge wordt groter naarmate de indicator berekend wordt op kleinere subpopulaties. De betrouwbaarheidsintervallen (BI) zijn te raadplegen op de website van Sciensano. De hier gebruikte gegevens voor de internationale vergelijking komen van het Rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie dat data publiceert op basis van de enquêtegegevens van de verschillende landen.

Doelstelling: het aandeel dagelijkse rokers zou 13,2% moeten bereiken in 2030.

De duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s die de Verenigde Naties in 2015 hebben aangenomen, bevatten subdoelstelling 3.a: "Waar nodig de implementatie van de kaderovereenkomst van de Wereldgezondheidsorganisatie over tabakscontrole versterken".

De Wereldtop over gezondheid van 2013 (WHO, 2013) heeft een "Mondiaal actieplan voor de strijd tegen de niet-overdraagbare ziekten 2013-2020" aangenomen. Dit plan omvat onder andere de volgende mondiale doelstelling: "een relatieve reductie met 30% van de prevalentie van de huidige tabaksverslaving bij de personen van 15 jaar of ouder" tegen 2025. Indien beschouwd wordt dat de mondiale doelstelling van de Wereldgezondheidsorganisatie toepasbaar is op alle landen, dan zou het aandeel dagelijkse rokers, dat in België 18,9% bedroeg in 2013, 13,2% moeten bereiken in 2025 wat een aanzienlijke versnelling is van het verminderingstempo. Aangezien er geen doelstelling voor 2030 bestaat, wordt ervan uitgegaan dat deze ambitieuze doelstelling ook voor 2030 geldig blijft.

Evolutie: tussen 1997 en 2018 daalde het aandeel dagelijkse rokers met 10 procentpunt. Er moet opgemerkt worden dat de Kaderovereenkomst inzake de bestrijding van het tabaksgebruik van de Wereldgezondheidsorganisatie in 2005 van kracht is geworden. Die is juridisch bindend en heeft tot doel "het wijdverbreide tabaksgebruik en de blootstelling aan tabaksrook permanent en in aanzienlijke mate te verminderen" (WHO, 2004, Art. 3). België heeft die overeenkomst in 2004 geratificeerd en heeft in hetzelfde jaar het Federaal plan ter bestrijding van het tabaksgebruik goedgekeurd. Als gevolg van dat plan werden er geleidelijk aan maatregelen ingevoerd, zoals het verbod op de verkoop van tabak aan personen jonger dan 16 jaar, het rookverbod op de werkvloer en het bevorderen van preventieprogramma's en rookstopmethodes.

Internationale vergelijking: de buurlanden van België hebben een gelijkaardig aandeel dagelijkse rokers en tonen een gelijkaardige evolutie, namelijk een trage vermindering.

Opsplitsing volgens gewest: het aandeel dagelijkse rokers in 2018 is 16,6% in Brussel (BI95% 14,6 – 18,6), 13,4% in Vlaanderen (BI95% 11,8 – 14,9), 18,8% in Wallonië (BI95% 16,6 – 21,0) en 15,4% in België (BI95% 14,2 – 16,6). De vergelijking tussen gewesten en de analyse van de ontwikkeling van deze indicatoren in de tijd moet rekening houden met de omvang van de betrouwbaarheidsintervallen.

Opsplitsing volgens geslacht: het aandeel vrouwen dat dagelijks rookt is kleiner dan dat van mannen. Het daalt echter minder snel, wat leidt tot een toenadering tussen die groepen. In 1997 rookte 31,4% van de mannen immers dagelijks, tegenover 19,9% van de vrouwen. Dat is een verschil van 11,5 procentpunt. In 2018 rookten 18,9% van de mannen en 12,1% van de vrouwen dagelijks, het verschil is er kleiner en bedraagt 6,8 procentpunt.

Opsplitsing volgens inkomen: personen in het eerste kwintiel (laagste inkomens) roken meer dan anderen en personen in het vijfde kwintiel (hoogste inkomens) roken het minst. Het verschil bedraagt 13,3 procentpunt in 2018.

VN-indicator: de gekozen indicator stemt overeen met indicator 3.a.1 - Prevalentie van het verbruik van tabak bij de personen ouder dan 15 jaar (leeftijdsgewogen).

Bronnen

• Algemeen

  • SDG’s, duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals): United Nations (2015), Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, document A/RES/70/1.

  • Indicatoren: United Nations (2017), Work of the Statistical Commission pertaining to the 2030 Agenda for Sustainable Development. Resolution adopted by the General Assembly on 6 July 2017, document A/RES/71/313.

  • UN Sustainable Development: https://sdgs.un.org/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

  • UN Sustainable Development Goal indicators website: https://unstats.un.org/sdgs/ (geraadpleegd op 18/01/2023).

• Specifiek

  • WHO (2004), WHO Framework Convention on Tobacco Control. Resolution WHA56.1, World Health Organization, http://www.who.int/.

  • WHO (2013), Sixty – sixth world health assembly, resolutions and decisions, document WHA66/2013/REC/1